KATEDRA GOTYCKA
Katedra gnieźnieńska jest wyjątkową i niepowtarzalną świątynią, zachwycającą pod względem architektonicznym. Była wielokrotnie przebudowywana, a jej obecna forma w stylu gotyckim została zainicjowana w 1342 roku przez Abpa Jarosława Bogorię Skotnickiego. Konieczność przebudowy wynikała ze złego stanu technicznego istniejącej świątyni, jak również z konieczności rozbudowy i dostosowania jej do zwiększonej liczby duchowieństwa katedralnego oraz nowych elementów liturgicznych. Cała przebudowa miała przywrócić gnieźnieńskiej katedrze funkcję kościoła koronacyjnego królów polskich. Prace rozpoczęły się od prezbiterium, któremu nadano formę wydłużonego prostokąta, zakończonego wielobocznie. Dobudowano wokół niego obejście zwane ambitem, który z czasem otoczony został wieńcem kaplic. Prezbiterium wzniesiono ze ścianami podzielonymi poziomym gzymsem na dwie kondygnacje – arkadową i okienną. W dalszej kolejności prowadzono budowę części nawowej, a zasadnicze prace nad korpusem katedry ukończono około 1389/1390 roku, pokrywając budynek krzyżowo-żebrowym sklepieniem.
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Gnieźnie związany jest z Zakonem Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Chrystusowego zwanych bożogrobcami. Zakon założony został w 1099 roku przez Gotfryda z Buillon, uczestnika pierwszej wyprawy Krzyżowej do Jerozolimy, zwanego obrońcą Grobu Pańskiego. Osadził on grupę kanoników przy bazylice Grobu Chrystusa, a głównym ich zadaniem była opieka nad nim, prowadzenie hospicjum oraz zajmowanie się pielgrzymami, licznie przybywającymi do Ziemi Świętej.
KOŚCIÓŁ GRODOWY
Kościół pw. św. Jerzego jest jedną z najstarszych świątyń w Gnieźnie. Najwcześniejsze przedromańskie kamienne relikty, odsłonięte podczas badań archeologicznych, datowane są na X wiek. Świątyni tej przypisuje się funkcje kaplicy / kościoła grodowego, czyli wzniesionego w grodzie ówczesnego władcy piastowskiego. Kościół przedromański, podobnie jak katedra, zniszczył najazd czeskiego księcia Brzetysława w 1038/1039 roku. W trakcie badań archeologicznych odkryto również pozostałości kamiennej bramy grodowej z 2 poł. XI wieku, jest ona drugą najstarszą tego typu budowlą romańską, której relikty odnaleziono w Polsce.
